2024-12-26
Close
2024-12-26
अप्पन जनकपुर
जनकपुरधाम । सीता–राम विवाह पञ्चमी महोत्सवको आज चौथो दिन भगवान रामको टिकाटालो गरिएको छ । टिकाटालो विधिलाई ‘तिल्कोत्सव’ भनिन्छ ।
विवाह पञ्चमी महोत्सवको तेस्रो दिन बिहीबार जानकी मन्दिरमा ‘धनुष यज्ञ’ सम्पन्न भएको थियो । भगवान रामको रुपमा सुसज्जित बालकले सांकेतिक ‘शिव धनुष’ तोडेका थिए ।
त्रेतायुगमा मिथिलाका राजा जनकले शिवधनुष उठाउन सक्ने महापुरुषसंग पुत्री सीताको विवाह गर्ने प्रण लिएका थिए । त्यसैले ‘धनुष यज्ञ’ राखियो, जसमा कैयौं राजा महाराजा सहभागी बनेपनि शिव धनुष हल्लाउन पनि सकेनन् । तर भगवान राम सोही शिव धनुष उठाएर तीन टुक्रा पारे र सीतासंग विवाह गर्न योग्य बनेको प्रसंग रामायण ग्रन्थमा उल्लेख छ ।
त्रेतायुगकै झझल्को दिनेगरी जानकी मन्दिरमा बिहीबार ‘धनुष यज्ञ’ सम्पन्न भयो । भगवान राम शिव धनुष तोडेसंगै आदर्श नारी सितासंग विवाहका लागि योग्य भएकाले आज मिथिलाको संस्कृतिअनुसार ‘टिकाटालो’ गरिएको छ ।
भगवान रामको टिकाटालो गर्न जानकी मन्दिरबाट बाजागाजासँगै दुलही पक्ष फलफूल र मिठाइसहितका कोसेली लिएर राम मन्दिरमा गएका थिए । राम मन्दिर परिसरमा आयोजित ‘तिलकोत्सव’ समारोहमा घण्टौसम्म वैवाहिक लोकगीत र नृत्य चल्यो । यो कार्यक्रम हेर्न ठूलो संख्यामा साधुसन्त र सर्वसधारण सहभागी थिए ।
वैवाहिक विधिअनुसार माइती पक्षका रुपमा जानकी मन्दिरका महन्त रामतपेश्वर दास ’वैष्णव’ले राम मन्दिरमा तिलक चढाए । महन्त वैष्णवले अयोध्या दरबारको प्रतिनिधित्व गर्ने राम मन्दिरका महन्त राम गिरीसंग अंकमाल गरे । जसलाई यस क्षेत्रमा ‘सम्धी मिलन’ भनिन्छ ।
विवाह पञ्चमी महोत्सव अन्तर्गत भोली पाँचौं दिन मटकोर कार्यक्रम गरिनेछ । छैटौं दिन आइतवार सीता-राम स्वंयवर तथा विवाह समारोह तय गरिएको छ । त्यसको विहानपल्ट सोमबार ’राम कलेवा’ पश्चात विवाहपञ्चमी विधिवत रुपमा सम्पन्न हुन्छ ।
